وبلاگ آينده نگر Ayandehnegar Blog: خاورمیانه در دام اتوپیسم Middle East Trapped in Utopianism

خاورمیانه در دام اتوپیسم
سام قندچی
http://www.ghandchi.com/821-middle-east-utopianism.htm

متن انگليسي English Text

http://www.ghandchi.com/821-middle-east-utopianism-english.htm

دانيل بل در کتاب پايان ايدئولوژي از همان تجربه استالينيسم به اين نتيجه رسيد که با پايان قرن بيستم، عصر ايدئولوژی که در قرن نوزدهم در اوج خود بود به پايان ميرسد و فضا برای تفکراتِ محدود تر، باز میشود. اين پيش بينی دانيل بل در 1960 بود که درست از آب در نيامد و جنبش های عمومی تری نظير مائوئيسم، فمينيسم، جنبش ضد جنگ و جریانات فراگير ديگری در دهه های 60 و بعد از آن، پديد آمدند (1).

با اینحال نیم قرن بعد ما شاهدیم که نه تنها مائوئیسم در چین فراموش شده است بلکه به سختی بتوان اثری از آن در نقاط دیگر جهان پیدا کرد و کشورهای شرق آسیا کانون توجهشان جملگی بر پیشرفت اقتصادی است. همین واقعیت را در مورد اتوپی کمونیسم در امریکای لاتین می توان گفت که هیچیک ار احزاب سوسیالیست در آمریکای مرکزی و جنوبی کاری با نوشداروی اتوپیسم ندارند. روسیه و کشورهای اروپایی بلوک شرق پیشین نیز دنبال رؤیاهای اتوپیستی نیستند. بنظر می رسد تنها بخش جهان که هنوز به دنبال اتوپی می گردد خاورمیانه است و با سقوط اتوپی های سکولار مائوئیستی، کاستریستی، بعثی و پان عربی، اتوپی تازه اسلامگرائی به اشکال مختلف اختراع شده است.

در ایران، جائی که انقلاب اسلامی در پایان قرن بیستم به وقوع پیوست (2)، در زندگی واقعی، اتوپی جای خود را بیش از پیش به پراگماتیسم می دهد، و گروههای مختلف افراطی تحت کنترل دولت قرار دارند. اما در نقاط دیگر خاورمیانه، اتوپیسم تازه، جذرومد خود را داشته است و رهبری آن را طالبان، القاعده و اکنون خلافت اسلامی، به دست گرفته اند.

آرزو برای آرمانشهر به مخالفان رژیم های دیکتاتوری آرامش می دهد هنگامیکه لازم نیست نگران بازنشستگی در دوران پیری، بیمه عمر برای بازماندگان، درآمد و دیگر مسؤلیت های فردی خود باشند با این امید که در سیستم ایده آلی که قرار است جایگزین رژیم موجود شود، همه این مسائل برطرف خواهد شد. اما واقعیت سخت جوامع مابعد انقلابی در قرون نوزدهم و بیستم، بارها ثابت کرده است که این تفکر خوش خیالانه ضمانتی ندارد و می شود دلشکستگی ها را در نوشته های بیشمار آنهائی دید که در انقلابها جان خود را از دست ندادند و زنده ماندند و دیدند که این قولهای اتوپیسم بی پایه است. اما همه این واقعیات، بنیادگرایان مذهبی را از دادن وعده های بهشت در آسمان و زمین باز نمی دارد (3).

درست است که حتی سکولارهای خاورمیانه هنوز با ديدگاههای اتوپيستی سر در گریبانند (4). اما مسأله اصلی در خاورمیانه پاسخ اسلامگرایان به آرزوی آرمانشهرخواهی در این دوران پایان اتوپی های سکولار نظیر مائوئیسم است. گروههای اسلامگرا به پيروان خود وعده می دهند که نه تنها با شهید شدن در آخرت پاداش گیرند بلکه خانواده و دوستانشان در سرزمین شیرو عسل زندگی کنند، بنابراین دلیلی برای نگرانی در مورد خود و خانواده در پیری، معضلات درمانی و تأمین معاش بازماندگان نیست. به همین دلیل چالش این گروهها در مورد تفکرشان است و تنها تکیه بر حملات نظامی ممکن است که راه حل وضعیت کنونی خاورمیانه نباشد.

به امید جمهوری آینده نگر دموکراتیک، و سکولار در ایران

سام قندچي، ناشر و سردبير
ايرانسکوپ
http://www.ghandchi.com
http://www.iranscope.com
هفدهم مهرماه 1393
October 9, 2014

پانویس:

1. چرا سکولاريسم در نيمی از جهان شکست خورد

http://www.ghandchi.com/639-WhySecularismFailed.htm

2. ايران آينده نگر: آينده نگري در برابر تروريسم
http://www.ghandchi.com/500-FuturistIran.htm

3. وعده بنياد گرائی مذهبی: بهشت هم در زمين و هم در آسمان

http://www.ghandchi.com/547-fundamenalism.htm

4. مشکل اصلی سکولارهای ایران

http://www.ghandchi.com/816-seculars-problem.htm

Middle East Trapped in Utopianism

Sam Ghandchi
http://www.ghandchi.com/821-middle-east-utopianism-english.htm

Persian Text متن فارسی
http://www.ghandchi.com/821-middle-east-utopianism.htm

Daniel Bell in his End of Ideology in 1960, concluding from Stalinism, thought the time of ideologies which were at their zenith in 19th Century is over, and predicted parochial currents of thought after that. But his prediction failed and we witnessed comprehensive ideologies again in 60′s and beyond including Maoism, feminism, antiwar currents, etc. (1)

Nonetheless a half century later, we see that the utopianism of Maoism not only is forgotten in China but it hardly exists anywhere else in the world and East Asian countries are all focused on economic development. Same is true of Communist Utopia in Latin America and none of the socialist parties in Central and South America has anything to do with Utopian panacea. Russia and former European Eastern Bloc countries do not chase any Utopian dreams. It seems like the only part of the world that still cares for Utopia is Middle East and with the fall of last secular Utopias of Maoism, Castroism, Ba'athism and Pan-Arabism, a new Utopia of Islamism has been invented in various forms.

In Iran, where the main Islamic Revolution happened at the end of 20th Century (2), in real life, the Utopia is being replaced more and more with pragmatism, and the various extremist groups are under control of the state. But elsewhere in the Middle East, new Utopianism has had its ebb and flow with Taliban, Al-Qaeda and now IS spearheading the crusade.

The desire for Utopia is a solace especially for the opponents of dictatorial regimes when one would not need to worry about retirement for old age, life insurance for survivors, income and other personal responsibilities hoping that when the ideal system replaces the existing regime, all will be taken care of. But the harsh reality of all post-revolutionary societies in 19th and 20th centuries, time and again, proved that such wishful thinking is unwarranted and one can read about it, in all kinds of disappointments of those who did not die in the revolutions, and lived to see how those utopian promises were unfounded. But all this does not stop the religious fundamentalists from promising paradise on Heaven and Earth (3).

True that even the seculars in the Middle East still are struggling with the Utopian perspectives of life (4). But the real issue in the Middle East is the response of Islamists to this desire for Utopia at the time of end of secular Utopias such as Maoism. These Islamist groups promise their followers that not only they will be rewarded in eternity by martyrdom but their family and friends will be living in the land of milk and honey, thus no need to worry about the hardships of supporting families in the old age, health issues, well being of survivors, etc. This is why any challenge to these groups is about their thinking and just military attacks may not be the solution to the current situation in the Middle East.