تفاوت مشکلات اينترنتی تازه ايران با گذشته

تفاوت مشکلات اينترنتی تازه ايران با گذشته
سام قندچی
http://www.ghandchi.com/685-NewInternetProblems.htm

بتازگی مشکلاتی نظير دسترسی به چی ميل و ايميل ياهو از ايران گزارش می شوند که حتی ادارات پيشين مرتبط با فيلترينگ در ايران از توضيح اين اختلالات عاجز شده اند. مسأله بيشتر از فقط انتخابات اسفندماه و شگردهای هميشگی جمهوری اسلامی برای سد کردن آزادی بيان در اينگونه مواقع است.

نه تنها دسترسی به سايت های بين المللی نظير گوگل در داخل ايران دچار کاهش سرعت و اختلال شده، بلکه همچنين از خارج کشور دسترسی به سايت های دولتی و شبه دولتی ايران با تأخير و يا عدم امکان دسترسی مواجه است، آنهم سايتهايی که ابداً هدف فيلترينگ رژيم نيستند. در نتيجه آشکار است که مشکلات تازه شبکه اينترنت در ايران با گذشته تفاوت دارد.

يادآوری کنم که نيازی به تشريح طرح اينترنت ملی جمهوری اسلامی ايران نيست که بيش از پنج سال است به اندازه کافی درباره آن موافقان و مخالفان نوشته اند (1).

همچنين اگر خيلی در اثر اين قطعی های اينترنتی عصبانی هستيد و می خواهيد قدری تمدد اعصاب کنيد حتماً راه حل های آيت الله جنتی را برای حل مشکلات اينترنت، مطالعه کنيد (2).

اما مسأله کنونی اينترنت در ايران يک موضوع تکنيکی است و نتيجه مستقيم پياده کردن طرح "اينترنت ملی" يا بهتر بگوئيم "اينترانت" جمهوری اسلامی است و توضيح اين مسأله هم خيلی ساده در چند سطر ميسر است.

از منظر معماری شبکه اينترنت ملی جمهوری اسلامی، کل کشور ايران بمثابه يک مؤسسه در داخل شبکه جهانی اينترنت نگريسته می شود. يعنی فرض کنيد که شرکتی داريد بنام ايران و در آنجا يک دستگاهی کار گذاشته ايد که اجازه رفت و آمد به اينترنت را برای تمام کامپيوترهای کارمندان شرکت از طريق آن دستگاه، صادر می کنيد. در اصطلاح تکنيکی به ماشينی که در دروازه شرکت به شبکه اينترنت قرار می دهند می گويند "پراکسی" و لطفاً اين لغت را با پراکسی هايی که برای عبور از فيلترينگ استفاده می کنيد، اشتباه نکنيد، البته آن پراکسی ها برعکس کار ميکردند اما به هر حال هر دو وظيفه دارند به اصطلاح به وکالت از سوی کامپيوتر ديگری عمل کنند.

در زمان حاضر شرکت ها برای هدف بالا از يک "روتر" استفاده می کنند هرچند از يک کامپيوتر با نرم افزار پراکسی هم می شود، استفاده کرد. به هر حال وقتی چنين دستگاهی ارتباطات اينترنتی شرکت با جهان خارج را کنترل می کند، همه ترافيک اينترنتی شرکت مجبور است از اين دستگاه عبور کند. حالا اگر قرار باشد رفتن به يک ميليون سايت برای کارمندان اين شرکت ممنوع باشد، اين ماشين بايد همه ترافيک دريافتی را برای يک ميليون آدرس سرند کند و بعد اجازه خروج يا ورود دهد. حالا در مورد ما، تعداد کارمندان شرکت کل جمعيت ايران است و اين دستگاه بايد هيولايی عظيم باشد تا بتواند اين مقدار ترافيک را کنترل کند وگرنه هر روز از کار ميافتد و رفت و آمد روزانه عادی شرکت هم مختل خواهد شد، چون در اين معماری فقط می توان از طريق عبور از اين دستگاه به طرف ديگر رسيد، چه در ارسال چه در دريافت.

در چنين وضعی وقتی به مدد طرح اينترنت ملی، کل ايران اين شرکت فرض می شود و قرار است ترافيک همه کاربران اينترنت از چنين سرندی عبور کند، هنگاميکه جمهوری اسلامی ايران ميخواهد صدها ميليون سايت اينترنتی را فيلتر کند ببينيد که اين دستگاه چه قدرتی بايد داشته باشد و اينکه براحتی با افزايش ترافيک که نه فقط به دليل رقم جمعيت کشور بلکه با افزايش تعداد دستگاه هايی که از اينترنت استفاده ميکنند مثل اضافه شدن گوشی ها و تلفن های هوشمند و غيره و نيز با افزايش تعداد اپليکيشن هايی که هر کامپيوتر يا تلفن به کار می برد، و بالاخره با افزايش و تعميم فيلترينگ به پروتکل های مختلف برای آنهايی که از سايه خود هم وحشت دارند، می بينيد که پرقدرت ترين روترها می توانند براحتی از کار بيافتند.

کلاً طرحی مشابه در کشور ويتنام سالها پيش برای فيلترينگ اينترنت پياده شد و همه آن دستگاه ها بعداً به دور ريخته شد چرا که با از کارافتادن روتر اصلی که نظارت بر ترافيک کشور را انجام می داد، کل ارتباطات تجاری و دولتی کشور با دنيا، برای دقايق متوالی و متناوب، در دنيای اينترنت که يک هزارم ثانيه تأخير مسأله ساز است، قطع می شد و اقتصاد کشور ويتنام به اين طريق ميلياردها دلار آسيب ديد.

مايه تأسف است که کشوری بودجه ای چند ميليارد دلاری را صرف چنين طرح هايی کند و آن را در راستای استقلال کشور معرفی کند. ارائه و پياده کردن چنين طرحی در کشور نشاندهنده سطح نازل درک برخی مسؤلين کشور از اينترنت و در واقع کلاه بزرگی است که بر سر ملت ايران گذاشته اند.


سام قندچی، ناشر و سردبیر
ایرانسکوپ
http://www.iranscope.com
دوم اسفند ماه 1390
February 21, 2012

پانويس:

1. http://www.ghandchi.com/485-filtershekan3.htm
2. http://www.ghandchi.com/682-JannatiInternet.htm