در
حاشیه برنامه بی بی سی درباره ساواک
در یکی دو هفته اخیر برنامه ای از سری برنامه های بی بی سی این
بار درباره ساواک در دوبخش انتشار یافت (1). شرکت کنندگان در این برنامه آقایان
احمد فراستی، عرفان قانعی فرد، سعید شاهسوندی و مصطفی مدنی بودند. در مورد این
برنامه بسیاری از زندانیان سابق دوران شاه و نیز زندانیان دوران جمهوری اسلامی و
دیگر فعالان سیاسی نظر داده اند (2).
در اولین سالهای فعالیت ایرانیان در اینترنت درباره تجربه خود
از بازجویی های ساواک نوشتم یعنی درباره دورانی که بعنوان دانشجویی پس از اتمام
تحصیلات در آمریکا در سال 1354 به ایران بازگشته بودم و فقط به دلیل عضویت در
کنفدراسیون در خارج، مورد بازجویی و فحاشی و تهدید قرار گرفتم چرا که چند کتاب
خوانده بودم. بازجو نام همه کسانی را که می شناختم می خواست که بنویسم و جالب بود
که فقط نام کوچک آنهایی را که به جلسات انجمن ها می آمدند می دانستم و موجب عصبانیت
بازجو بود که چرا نام کامل کسی را نمی دانم. (3). البته تجربه شخصی ام با تجربه بزرگانی چون ناصر
کاخساز (4) قابل مقایسه
نیست اما نشان می دهد که واقعاً کار ساواک مبارزه با تروریستها نبوده چون شخصاً از
روز اول فعالیت سیاسی تا به امروز، هم با تروریسم و مشی چریکی مخالف بودم و هم با
حزب توده. ساواک بر دیدگاهی استوار بود که مخالفت سیاسی را "خرابکاری" قلمداد می
کرد و در پایان کار حتی نزدیکترین افراد به رژیم نیز "خرابکار" خوانده شدند و به
زندان افتادند. به هر حال در آن روزهای ابتدای فعالیت
ایرانیان در اینترنت در اوائل سالهای 1990 میلادی امکان بحثهای تلویزیونی دو طرفه
اینچنین در رسانه ها وجود
نداشت.
موضوع ساواک در مورد اپوزیسیون پادشاهی خواه نیست، همانگونه که
موضوع جنایات استالین در مورد اپوزیسیون سوسیالیست نیست و مطرح کردن جنایات 1360 و
1367 درباره اپوزیسیون اصلاح طلب نیست (5). نیروهای سیاسی مختلف در تاریخ به اشکال
مختلف عمل کرده اند، مثلاً اکثریت قریب به اتفاق
رژیم های سلطنتی دموکراتیک امروز
در اروپا، گذشته ای بسیار وحشتناک داشته اند. بحث در مورد آن تجربه ها در واقع برای ارتقاء
حقوق بشر در امروز و آینده است و نه برای محکوم کردن گرایشی سیاسی در جنبش مردم
ایران در زمان حاضر.
اتهاماتی نیز که در ارتباط با آقای عرفان قانعی فرد مطرح می
شود برایم قانع کننده نیست. شخصاً ایشان را نمی شناسم،
با اینحال همانگونه که سالها پیش در
مقاله ای نوشتم، بنظرم ایشان در مورد تاریخ از دیدگاه جنبش سیاسی ایران اطلاعاتشان
بسیار کم است اما در مورد تاریخ بطور عمومی و منابع رسمی
که در دسترس مورخان
است، فردی
مطلع هستند (6). متأسفانه تاریخ صد ساله اخیر ایران به روایت جنبش سیاسی هنوز
اساساً شفاهی است و به استثنا مورخینی نظیر محمد امینی (7)، به ندرت تاریخ نگاران
ایران با منابع جنبش آشنایی نزدیک دارند و منابعی که مورد مطالعه قرار داده اند به
منابع رسمی محدود می شود. در نتیجه نباید به دلیل سطح نازل آگاهی آنها از منابع
جنبش، محکومشان کرد بلکه باید منابع جنبش را بیشتر مدون کرد و در دسترس آنها و عموم
قرار داد.
به امید
جمهوری
آینده نگر
دموکراتیک
و سکولار در ایران
سام قندچی، ناشر و سردبير ایرانسکوپ
http://www.ghandchi.com
یازدهم مرداد ماه 1394
August 2, 2015
یازدهم مرداد ماه 1394
August 2, 2015
پانویس:
1. برنامه های 21 و 28 جولای پرگار بی بی سی درباره ساواک
http://iranscope.blogspot.com/2015/07/blog-post_33.html
http://iranscope.blogspot.com/2015/07/blog-post_33.html
2. مهدی اصلانی و ایرج مصداقی:
در مصاحبه ای رادیویی در مورد برنامه تازه بی بی سی
به بحث هایی که دو سال پیش در ارتباط با نظرات عرفانی قانعی فرد درباره "هوشنگ عیسی
بیگلو" و "همنشین بهار" مطرح کرده، اشاره کردند.
نمی دانم آقای عرفان قانعی فرد به این نقدها هیچگاه پاسخی داده است یا نه.
http://www.irajmesdaghi.com/maghaleh-471.html
http://www.akhbar-rooz.com/article.jsp?essayId=46926
3. My Memories of Savak Interrogations
http://www.ghandchi.com/14-Savak.htm
http://www.akhbar-rooz.com/article.jsp?essayId=46926
3. My Memories of Savak Interrogations
http://www.ghandchi.com/14-Savak.htm
4. ناصر کاخساز: اعتبار شکنجه و
تردید ادبیات
http://ehterameazadi.blogspot.de/2015/08/blog-post_12.html
http://ehterameazadi.blogspot.de/2015/08/blog-post_12.html
5. چند کلمه درباره براندازان و اصلاح طلبان
http://www.ghandchi.com/929-barandaazaan.htm
http://www.ghandchi.com/929-barandaazaan.htm
6. درباره مقاله عرفان قانعی فرد در مورد کومله
http://www.ghandchi.com/618-QaneeifardKomala.htm
http://www.ghandchi.com/618-QaneeifardKomala.htm
7. محمد امینی در بحث برخی مباحث تاریخ
متون برگزیده
پستها
