متأسفانه برخی باورهای رایج در اپوزیسیون در مورد پتانسیل
کشاورزی ایران نقد نشده است. پیش از انقلاب 57 تصور بر این بود که منافع امپریالیست
ها در لطمه زدن به رشد کشاورزی ایران و فروش محصولات خود است، و بعد از انقلاب نیز
مثلاً همین اواخر گفته می شد که دولت احمدی نژاد با تسهیل واردات کشاورزی که کمر
کشاورزان را در داخل شکسته، باعث ضعف تولید کشاورزی کشور شده است. و بالاخره بسیاری
از فعالین اپوزیسیون امروز خوشحالند که دولت حسن روحانی، کشاورزی را در اهمیت نخست
جهت تامین امنیت ملی اعلام کرده است. شکی نیست که بخاطر امنیت ملی، برای هر کشوری
ضروری است که تولید کشاورزی داخلی خود را در حد معینی، حتی بقیمت دادن یارانه های
هنگفت به کشاورزان، حفظ کند همانگونه که در بسیاری از کشورهای اروپای غربی شاهد
چنین سیاستهایی هستیم. اما این کار به این معنی نیست که این کشورها قادر
خواهند شد با تولید کشاورزی خود در اقتصاد گلوبال رقابت کنند.
دو عنصر اصلی لازم برای تولید کشاورزی آب و زمین حاصلخیز است.
در ایران اساساً آب کم است و زمین های ایران نیز به استثنا سواحل دریای مازندران،
چندان حاصلخیز نیست. از عربستان بهتر است اما زمینی مشابه منطقه میدوِست در آمریکا
را که در آن بیشتر گندم دنیا تولید می شود، در ایران نداریم. در اوکراین در نزدیکی
دریای سیاه چنین زمینی وجود دارد اما عوامل دیگر کشاورزی مانع تولید موفق بوده، و
در ناحیه مرزی برزیل و آرژانتین هم چنین زمین های حاصلخیزی وجود دارند و به همین
دلیل نیز برزیل صادر کننده لوبیا سویا، و قادر به رقابت گلوبال در عرصه کشاورزی
بوده، در حالیکه حتی چین وارد کننده لوبیا سویا از برزیل
و گندم از آمریکا است.
در نتیجه گرچه برای امنیت ملی باید حد معینی از تولید کشاورزی
را در ایران حتی بقیمت پرداخت یارانه به کشاورزان حفظ کرد اما این انتظار که تصور
کنیم دولتی مترقی بتواند خیلی بهتر از دولت شاه یا جمهوری اسلامی، کاری کند که دیگر
وارد کننده محصولات کشاورزی نباشیم و حتی در اقتصاد گلوبال در عرصه کشاورزی رقابت
کنیم، دور از واقعیت است. رشد مکانیزاسیون، استفاده از کود شیمیایی، حتی رشد "جی ام
او" نمی تواند در واقعیت پتانسیل کشاورزی ایران تغییر چندانی دهد. اگر چین توانسته
با تولیدات صنایع سبک در اقتصاد گلوبال رقابت کند و ژاپن توانسته با اتوموبیل
سازی و صنعت فولاد در رقابت های گلوبال موفق باشد، ایران نیز باید راه خود را پیدا
کند و از درآمد کنونی نفت استفاده کند و بر عرصه ای از تولید دست بگذارد که برای
کشور فرصت رقابت موفق آمیز را در سطح بین المللی فراهم کند و آن عرصه تولید کشاورزی
نیست. البته عقب ماندگی های کشاورزی ایران را در نقاط مختلف کشور نباید توجیه کرد
(1) اما راهکار اقتصاد فرانفتی ایران را نباید در کشاورزی جستجو کرد.
به امید
جمهوری
آینده نگر
دموکراتیک
و سکولار در ایران
سام قندچی، ناشر و سردبير ایرانسکوپ
http://www.ghandchi.com
نهم شهریور ماه 1394
August 31, 2015
نهم شهریور ماه 1394
August 31, 2015
پانویس:
1. کشاورزی در کردستان
http://kurdeayandehnegar.blogspot.com/2006/05/1.html
http://kurdeayandehnegar.blogspot.com/2006/05/1.html
متون برگزیده
پستها
