جمعه، مرداد ۳۰، ۱۳۹۴

چرا آینده نگری را برگزیدم

چرا آینده نگری را برگزیدم
http://iranscope.blogspot.com/2015/08/blog-post_21.html

سالها پس از شکست شوروی سابق و چین در رسیدن به عدالت اجتماعی همچنان برایم سؤال بود آیا نظر سوسیالیستها و آنارشیستها، به رغم اختلافشان در فوریت، در مورد حذف مالکیت خصوصی بر وسائل تولید بعنوان راه رسیدن به عدالت اجتماعی، درست است، و به این نتیجه رسیدم که چنین نیست (1). در نتیجه اگر مزدک در جامعه باستان و توماس مونتزر در قرون وسطی از این راه به عدالت اجتماعی نرسیدند، جامعه مدرن نیز با تکیه بر سوسیالیسم علمی نتوانست از این طریق به عدالت اجتماعی برسد، و علت شکست را نباید به دلائلی نظیر کم کاری، دیکتاتوری، خیانت به اصول مکتب یا عدم جدایی ایدئولوژی و دولت منتسب کرد (2).
 
آیا تلاش برای دستیابی به عدالت اجتماعی بیفایده بوده است. خیر چنین نیست. این تلاشها چه در جاهایی که شکست خوردند و چه در نقاطی که پیروز شدند تأثیر خود را بر برنامه های دولت ها گذاشته اند. مثلاً قانون بیمه بیکاری، حقوق زنان و بیمه درمانی بازنشستگان در آمریکا تأثیر غیرمستقیم جنبش جهانی سوسیالیستی بوده است هرچند نه تنها هیچگاه سوسیالیسم در آمریکا پیروز نشد بلکه حتی احزاب سوسیالیست در این کشور به دلائل گوناگون موفقیتی نداشته اند. با این وجود، تلاش برای عدالت اجتماعی از راه هایی نظیر سوسیالیسم علمی در نیم قرن اخیر همانقدر ناموفق بوده که راه مزدک و مونتزر در اواخر قرون وسطی کارائی نداشت. ما در دنیای فراصنعتی زندگی می کنیم که اساس معضل عدالت اجتماعی نوعی دیگر است (3) و راه حلی لازم است که در طرح هایی نظیر ایجاد "درآمد آلترناتیو" می توان جستجو کرد (4). به همین دلیل نیز آینده نگری را برگزیدم چرا که نه تنها معضلات جامعه فراصنعتی بلکه حتی بی عدالتی های به ارث رسیده از گذشته را نمی توان با راه حل های جوامع صنعتی و پیش صنعتی درمان کرد (5).
 
در قرن نوزدهم، سوسیالیسم علمی با دیدگاه فلسفی مارکسیسم همراه شد. گرایش مونیستی در مارکسیسم را که در اکثر شاخه های آن چیرگی دارد مورد نقد قرار داده ام (6) همچنین به رغم آنکه تئوری دیکتاتوری پرولتاریا را در نوشتار مارکس تحت عنوان "نقد برنامه کوتا" نقطه شروع استبداد در احزاب کمونیستی می شمارم،  اما بسیاری از پژوهشهای مارکس را همانند ارسطو  ارزشمند می دانم. با اینحال بینش ما از جهان دستخوش تغییرات شگرفی شده (7) و دیگر دیدگاهی نظیر ماتریالیسم، چه مکانیکی و چه دیالکتیکی، جوابگوی فلسفی برای درک جهان در قرن بیست و یکم نیست (8). ساده انگاری های اوائل انقلاب علمی نه تنها راهگشا نیست بلکه جلوی تکامل علم را هم می گیرد.
 
انتخاب آینده نگری یا فیوچریسم به این دلیل بود که راه های مطرح شده در جامعه صنعتی دیگر پاسخگوی نیازهای دنیای کنونی نیستند و سینگولاریتی که در حال شکل گیری است، بیش از آنچه از گذشته به ارث رسیده، برای راه حل هایی که امروز انتخاب می کنیم اهمیت دارد (9). حتی مسأله اسلام گرایی را در جهان ما می بایست از این زاویه نگریست (10). اما همچنان آینده نگری همانقدر ضروری است که در رابطه تنگاتنگ با پلورالیسم درک شود که در زمان ارسطو مطرح بود (11).
 
به امید جمهوری آینده نگر دموکراتیک و سکولار در ایران
 
سام قندچی، ناشر و سردبير ایرانسکوپ
http://iranscope.blogspot.com
http://www.iranscope.com
http://www.ghandchi.com 
سی ام مرداد ماه 1394
August 21, 2015
 
پانویس:
 
1. آيا سوسياليسم عادلانه تر است؟
http://www.ghandchi.com/303-Socialism.htm

Is Socialism More Just?
http://www.ghandchi.com/303-SocialismEng.htm
 
2. مارکسيسم و آينده نگری
http://www.ghandchi.com/793-marxism-futurism.htm

Marxism and Futurism
http://www.ghandchi.com/793-marxism-futurism-eng.htm
 
3. عدالت اجتماعی و انقلاب کامپيوتری
http://www.ghandchi.com/265-EconJustice.htm

Social Justice and the Computer Revolution
http://www.ghandchi.com/238-SocialJustice.htm
 
4. درآمد آلترناتیو-عدالت اجتماعی در جامعه فراصنعتی
http://www.ghandchi.com/427-AlternativeIncome.htm 

Alternative Income-Social Justice in Post-Industrial Society
http://www.ghandchi.com/427-AlternativeIncomeEng.htm
 
5. آقای پیکتی، اینکه برنده همه چیز را تصاحب می کند مسأله است
http://www.ghandchi.com/835-piketty-winnertakeall.htm

Mr. Piketty, Winner-Take-All is the Problem
http://www.ghandchi.com/835-piketty-winnertakeall-english.htm
 
6. اندیشه مارکسیستی و مونیسم -یکتا گرائی
http://www.ghandchi.com/299-Marxism.htm

Marxist Thought & Monism
http://www.ghandchi.com/299-MarxismEng.htm
 
7. جهان بينی ميمونی هوشمند
http://www.ghandchi.com/802-worldview.htm

Worldview of a Smart Monkey
http://www.ghandchi.com/802-worldview-eng.htm
 
8. یادداشتی درباره آغاز زمان هاوکینگ
http://www.ghandchi.com/824-hawking-time.htm

A Note about Hawking's Beginning of Time
http://www.ghandchi.com/824-hawking-time-english.htm
 
9. مباحث سينگولاريته با کامنت های کورزويل
http://www.ghandchi.com/900-singularity-kurzweil.htm

Singularity Topics with Kurzweil's Comments
http://www.ghandchi.com/900-singularity-kurzweil-eng.htm
 
10. اسلام و گلوباليسم
http://www.ghandchi.com/695-IslamGlobalization.htm

Islam and Globalization
http://www.ghandchi.com/695-IslamGlobalizationEng.htm
 
11. آینده نگری و پلورالیسم ارسطو
http://www.ghandchi.com/440-Aristotle.htm

Futurism and Aristotle's Pluralism
http://www.ghandchi.com/440-AristotleEng.htm
 
 
 
متون برگزیده

 
SEARCH

ایرانسکوپ#
#iranscope
Posted by at